Type-99 اژدهاي پولادين

ضعف تانک هاي ارتش بعث در عمليات طوفان صحرا شايد نشاندهنده آن باشد که دوره قدرت نمايي تانک هاي روسي افول کرده و اين تانک هاي مجهز غربي هستند که با تکيه بر فناوري هاي جديدي چون فاصله ياب هاي ليزري، زره هاي کامپوزيتي، کامپيوترهاي کنترل آتش کارآمد و سامانه هاي مخابراتي ماهواره اي خود به يکه تازي در ميدان مي پردازند.
اين خبر براي هيچ نيرويي به اندازه ارتش آزادي بخش چين تکان دهنده نبود، هزاران دستگاه تانک قواي زرهي آنها در يک چشم بر هم زدن تبديل به مشتي آهني پاره بي مصرف گشته بود که در صورت مواجهه با تانک هاي نسل سومي آمريکايي و انگليسي، چيزي جز يک تابوت فولادي براي خدمه خود به حساب نمي آمد. تاکتيک هاي زرهي آنها هيچ کارايي در جنگ واقعي نداشت و شبکه مخابراتي از رده خارجشان قادر نبود تا در برابر اختلال آمريکايي ها کوچکترين دفاعي از خود نشان بدهد. پس اژدهاي سرخ بايد کاري مي کرد.

يک راه حل کاملاً چيني
 

ساخت تانک اصلي ميدان نبرد نسل سومي آينده ارتش آزادي بخش چين در سال هاي ابتدايي دهه 1980 آغاز شده بود اما پس از جنگ اول خليج فارس در سال 1992 اين برنامه دچار تحولي اساسي در ساختار خود شد. چشم بادامي ها بايد مجموعه اي از فناوري هاي جديد را براي مقابله با حريفان غربي توسعه مي دادند و اين بدان معنا بود که بايد از توليد وسيله ارزان و ساده اي که بتوانند هزاران دستگاه از آن را توليد کنند چشم پوشي کرده و تانکي بسازند که به معناي واقعي کلمه پيشرفته و صد البته گران قيمت باشد. مجموعه کارخانجات صنايع سنگين شمال که امروزه آن را با نام Norico مي شناسيم، براي ساخت Type-99 انتخاب گشت و با توجه به آنکه تا آن زمان موفق به کپي برداري از روي شاسي تانک روسي T-72 سال ها بود که به عنوان برترين تانک شرق شناخته مي شد و در جنگ تحميلي عراق بر عليه ايران نيز خوش درخشيده بود اما در مواجهه با تانک هاي نسل نو داراي نقاط ضعف فراواني بود که برجک ضعيف بودن شک مهمترين آنها به حساب مي آيد.
چيني ها براي غلبه بر اين مشکل تصميم گرفتند تا با سود جستن از مفاهيم به کار رفته در "لئوپارد 2" آلمان ها، برجک جديدي را براي تانک آينده خود طراحي کنند و از اين طريق هم هزينه توسعه يا بهتر بگويم کپي کردن شاسي جديد را از روي دوش خود بردارند و هم آنکه نقطه ضعف بزرگ محصولات شرقي را تبديل به نقطه اتکاي آنها کنند. با همين رويکرد برجک گنبدي شکل معمول کنار گذارده شد و مهندسان چيني با تلاشي در خور احترام موفق به درک و پياده سازي مجدد فاکتورهاي به کار گرفته شده در نمونه آلماني شدند. خم هاي بخش جلويي برجک Type-99 به وضوح از روي لئوپارد الگو برداري گشته اند و حتي چيدمان ماجول هاي زره به کار رفته در اين بخش نيز تا اندازه زيادي مشابه محصول ژرمن ها حفظ گشته است.
اما اين همه تلاش پکن براي افزايش توانايي هاي دفاعي MBT آينده خود نبود و با صرف بودجه هاي تحقيقاتي سنگين سرانجام چين نيز به توانايي توليد زره هاي کامپوزيتي دست پيدا کرد، استفاده گسترده از آلياژهاي آلومينيوم تا اندازه زيادي وزن زره را کاهش داد و ماجولار بودن زره باعث سهولت ترميم آن در شرايط خط مقدم مي گشت. بخش هاي کناري و عقبي تقويت شدند و سامانه تهويه تانک به گونه اي انتخاب شده که خدمه در مناطق آلوده به عوامل شيميايي، ميکروبي و راديواکتيو نيز بتوانند به انجام ماموريت محوله بپردازند.

آتشي در خور نام اژدها
 

Type-99 در قسمت بدنه خود تلفيقي است از طراحي سنتي شرقي در کنار فناوري هاي جديد غربي، اما در زمينه انتخاب توپ اصلي چيني ها تنها قادر به استفاده از نمونه هاي روسي بودند که به هيچ وجه خبر بدي براي طراحان نبود، توپ بدون خان ZPT 98 125 ميلي متر که نمونه چيني انواع ساخت شوروي سابق محسوب مي گردد، با تکيه بر سامانه گلوله گذار خودکار مي تواند به نرخ آتش 8 شليک در دقيقه دست پيدا کند. مجموعه مهماني که روس ها براي اين کاليبر توسته داده اند قابل مقايسه با انواع 120 ميلي متر در استاندارد NATO است، حتي در زمينه هايي مانند قابليت به کارگيري موشک هاي ضد تانک پرتاب شونده از توپ AT-11(که قادر بوده تا فاصله 4 کيلومتري با اهداف خود درگير گردد) از رقيباي غربي خود جلوتر است.
مانند تمام تانک هاي ديگر بلوک شرق Type-99 نيز در کنار توپ اصلي خود به يک مسلسل سبک 7/62 ميلي متر به صورت هم محور با آن مجهز گشته، همچنين براي درگيري با اهداف هوايي و يا خودروهاي سبک دشمن يک قبضه تيربار سنگين 12/7 ميلي متر نيز روي برجک اصلي وسيله نصب شده است.

تلاش براي نسل سومي شدن
 

استفاده گسترده از فناوري هاي رايانه اي، يکي از الزامات تانک هاي اصلي ميدان نبرد هزاره سوم بوده و تايپ 99 نيز از همان اولين نمايش عمومي خود در سال 2001 نشان داد که در اين زمينه نيز با دست پر به ميدان آمده است.
کامپيوتر کنترل آتش در کنار سايت هاي هدف گيري گرمايي و فاصله ياب ليزري به همراه سنسور اندازه گيري سرعت باد و دو پايدار کننده بزرگ لوله امکان هدف قرار دادن دشمن با اولين شليک را به گونه معناداري افزايش داده است. در بخش مخابراتي نيز چيني ها تلاش کرده اند تا با استفاده از سامانه VHF-2000 خود و ايجاد امکان ضد حمله بر عليه نبرد الکترونيکي دشمن ارتباط کامل واحدهاي خود را در ميادين نبرد آلوده امروزي حفظ کنند. همچنين از فناوري هايي مانند GPS براي موقعيت يابي دقيق نيروها و نيز انتقال داده ها به مرکز فرماندهي براي ايجاد يک نقشه سه بعدي از ميدان نبرد استفاده شده است. اما بدون شک بحث برانگيزترين سامانه جديد به کار گرفته شده در Type-99 سيستم دفاع ليزري آن است، اين سامانه که قادر به توليد پرتوهاي پر قدرت نور ليزر بوده در هنگام مواجهه وسيله با موشک هاي هدايت ليزري دشمن به سرعت پرتوهاي خود را به سمت آن گسيل مي دارد و از عملکرد دقيق آن جلوگيري مي کند. چيني ها اعتقاد دارند اين سامانه در برابر موشک هاي هدايت گرمايي نيز از کارايي بالايي برخوردار است و حتي به دليل قدرت بالاي پرتوهاي خود مي تواند مشکلات جدي را براي هليکوپترهايي که در ارتفاع کم پرواز مي کنند به وجود آورد. اما اين همه توانايي هاي پرتوهاي ليزر نيست و واحدهاي استفاده کننده از Type-99 با تکيه بر همين پرتو مي توانند در صورت قرار داشتن در افق ديداري يکديگر با ايجاد يک ترمينال فوق امن بين واحدهاي خودي به تبادل داده ها بپردازند.

تحرک تحسين برانگيز
 

چيني ها در طراحي برجک Type-99 از فناوري آلمان ها سود جستند پس چرا در زمينه سيستم پيشرانه همين کار را انجام ندهند؟ با همين رويکرد چيني ها که اين بار قادر به مهندسي معکوس موتور MTU 871 Ka-501 نبودند، شروع به همکاري با ژرمن ها کردند و سرانجام موفق شدند تا اين موتور توربو ديزلي را که مي تواند 1500 اسب بخار توان خروجي را ايجاد کند، تحت ليسانس در داخل توليد کنند. با توجه به کاهش وزن وسيله به عدد 54 تن Type-99با موتور پر قدرت خود مي تواند به سرعت فوق العاده 80 در جاده و 65 در مناطق خارج از جاده دست پيدا کند که در کنار برد 600 کيلومتري آن در آرايش رزمي اين تانک را در بين برترين MBTهاي حال حاضر در اين زمينه قرار مي دهد.

آيا Type-99 تانک خوبي است؟
 

Type-99 براي صنايع زرهي چين يک حرکت رو به جلوي واقعي به حساب مي آيد ولي هنوز هم مشکلاتي دارد: زره آن در بخش عقبي وسيله چندان پرقدرت نيست و بسته امکانات الکترونيکي آن تا به حال شرايط رزم واقعي را تجربه نکرده، لوله بلند توپ براي درگيري در مناطق شهري مشکل آفرين است و فاصله برجک و بدنه اصلي کاملاً حذف نشده است. پس با توجه به اين کاستي ها Type-99 نمي تواند جايي در بين پنج MBT حال حاضر جهان براي خود باز کند اما فراموش نکنيم که چين در يک دوره زماني بيست ساله به اين جا رسيده و اگر با همين آهنگ به رشد خود در زمينه محصولات زرهي ادامه دهد مي تواند تا دو دهه ديگر تبديل به بازيگري بزرگ در

وزن (تن)	خدمه (نفر)	برد رزمي (کيلومتر)	پيشرانه	توپ اصلي	قيمت (دلار)	تعداد توليد شده	سال ورود به خدمت	کشور سازنده	نام
62/3	4	550	MTU MB 873 Ka-501	120x1 ميلي متر Rheinmetall L55	5/7	_	1979	آلمان	لئوپارد 2
67/6	4	430	Honeywell AGT1500C	120x1 ميلي متر Rheinmetall L55	~6/2	~9000	1980	آمریکا	آبراماز  (M1A2)
65	4	500	General Dynamics GD883	120x1 ميلي متر MG 253	~5/9	~400	2004	رژيم اشغالگر	مرکاوا M4
44	3	نامشخص	4Stroke cycle 8 cylinder Diesel	120x1 ميلي متر Rheinmetall L44	~11/3	13	2013	ژاپن	تايپ 10
62/5	4	250	Perkins CV-12 Diesel	120x1 ميلي متر L30A rifled	~6/7	~450	1998	بریتانیا	چلنجر2
47/5	3	550	V-96 12-cyl. Diesel engine	125 ميلي متر Smoothbore gun	~4/2	~1500	1994	روسیه	T-90
54/5	3	550	8-cylinder diesel SACM	1x GIAT CN120- 120mm ، 26/52	~5/6	~860	1992	فرانسه	لکرلک
54	3	600	MTU MB 873 Ka-501	125x1 ميلي متر ZPT 98	~2/7	~800	2001	چین	تايپ 99

منبع: ماهنامه نوآور شماره 88